Nội dung chính
LÀM THẾ NÀO ĐỂ XƯƠNG RỒNG SỐNG KHÔNG CẦN NƯỚC?
Không tự nhiên mà xương rồng được gọi là “người bạn sa mạc” cả. Khác với các loài thực vật khác, xương rồng có thể phát triển khỏe mạnh và tồn tại mà không cần nhiều nước. Cách thức sử dụng nước có liên quan đến một số đặc điểm, bao gồm sự hiện diện của gai thay vì lá, hô hấp vào ban đêm để tiết kiệm nước, hình cầu, gờ, gân, hệ thống rễ phân tán rộng và bề mặt sáp.
Làm thế nào xương rồng sống mà không cần nước? Trả lời một cách đơn giản thì không hề như thế. Sự thật là xương rồng, giống như tất cả các sinh vật sống, cũng cần nước để tồn tại. Nhưng chúng thích nghi theo những cách khiến chúng trở thành những loài sử dụng rất hiệu quả nguồn nước mà chúng nhận được.
Một cây xương rồng có thể sống hạnh phúc mà không cần nhiều nước
Có lẽ điều đầu tiên và quan trọng nhất mà bạn cần biết về xương rồng là có hơn 2.000 loài riêng lẻ. Các môi trường sống tự nhiên của xương rồng bắt đầu từ mũi cực nam của Nam Mỹ, tất cả phía bắc đến phía tây của Canada. Chúng ta hãy xem xét một số cách mà xương rồng đã phát triển để trở thành những loài sử dụng nước hiệu quả như vậy.
Lá (gai)
Cách dễ dàng nhận biết một loại cây thuộc họ xương rồng là hãy để ý rằng chúng không hề có lá! Nhưng điều đó không chính xác 100% vì vẫn có loài xương rồng mọc thêm lá. Bạn có thể bất ngờ hơn khi biết rằng gai chính là lá của xương rồng.
Sự khác biệt là diện tích bề mặt tạo ra trong tốc độ thoát hơi nước khác nhau giữa lá và gai. Sự biến lá thành gai của xương rồng giúp chúng giữ nhiều chất dinh dưỡng và nước nhất có thể khi lấy từ môi trường bên ngoài.
Gai của xương rồng còn có thêm chức năng quan trọng nữa là bảo vệ nó khỏi động vật gặm cỏ. Trên sa mạc khô cằn, rộng lớn, thì hãy nghĩ xem một cái cây sẽ thu hút các loài động vật như thế nào. Gai cũng đóng vai trò giúp cây xương rồng thu nhận từng giọt nước trong phạm vi của nó. Các gai có thể nghiêng để dẫn nước về phía thân cây và hướng xuống hệ thống rễ, hoặc chúng có thể đủ tốt để tập hợp sương sớm cho đến khi nó tạo thành các giọt nhỏ và rơi xuống đất.
Khí khổng
Khí khổng của xương rồng vẫn nằm ở gốc gai của chúng, chỉ là những chiếc lá có khả năng thích nghi cao. Bản thân gai tạo ra sự khác biệt lớn về tốc độ thoát hơi nước do diện tích bề mặt của chúng giảm so với lá rộng. Nhưng sự khác biệt thực sự về cách thức khí khổng của cây xương rồng giúp chúng tồn tại trong môi trường nước hạn chế là do thời gian đóng mở khí khổng của chúng.
Vì xương rồng phải làm mọi cách để tiết kiệm nước, chúng đã điều chỉnh một đồng hồ sinh học độc đáo giúp cân bằng giữa nhu cầu thở và nỗi sợ mất hết lượng nước dự trữ. Khí khổng của xương rồng mở vào ban đêm khi ít có nguy cơ thoát hơi nước hơn. Vì môi trường sa mạc có nhiều ánh sáng mặt trời, chúng có thể tiếp nhận những gì chúng thu thập được thông qua các lớp màng trên thân cây của chúng.
Kiểu dáng
Hầu hết các thân xương rồng có hình cầu, và một số thậm chí còn kết hợp các đường gờ. Những đặc điểm này giúp tăng cường khả năng tiết kiệm nước của cây xương rồng. Khả năng lưu trữ và giữ nước là mối quan tâm hàng đầu đối với hầu hết các cây xương rồng, vì vậy thật hợp lý khi chúng dành rất nhiều cơ thể của mình để đảm bảo rằng hai nhiệm vụ này được thực hiện.
Lợi ích của vật thể hình cầu là nó cung cấp nhiều dung lượng lưu trữ bên trong hơn với áp suất bay hơi ít hơn. Trong khi, kiểu thân dây leo như cây thường xuân hoặc kiểu thân cây cao, mảnh và có hoa rộng như hoa hướng dương khiến cây thoát nước khá nhiều, thì cây xương rồng lại giữ được toàn bộ nước bên trong.
Đường gờ
Các đường gờ hay đường gân làm nổi bật thân cây xương rồng mang lại những lợi ích quan trọng cho phương pháp bảo tồn nước này. Khi mưa không thường xuyên và lượng sương rơi ít, cây xương rồng phải có khả năng lấy được nhiều nhất có thể trong những thời điểm hiếm hoi khi nước dồi dào. Nếu cơ thể của thực vật không có khả năng chống lại sự sưng lên vì việc hấp thụ nước, thì nó sẽ không thể có đủ chất khi trải qua thời gian khó khăn đó.
Lớp sáp
Tất nhiên, cây xương rồng có thể hấp thụ bao nhiêu nước sẽ không thành vấn đề nếu nó không thể giữ nước đó trong một thời gian dài. Ngược lại, lớp phủ dạng sáp phủ trên bề mặt bên ngoài của cây xương rồng hoạt động giống như một chiếc áo mưa chống thấm nước. Thay vì giữ nước ra ngoài, nó hoạt động để giữ nước trong.
Rễ
Hầu hết các loài thực vật có thể dựa vào hệ thống rễ của chúng để ổn định và thu thập nước cùng một lúc mà không phải mất đi bất cứ thứ gì trong quá trình này. Hầu hết các cây thuộc họ xương rồng đều có bộ rễ nông và phân tán rộng.
Nếu bạn muốn thêm nhiều cây xanh vào căn hộ, văn phòng hay ngôi nhà của mình thì bạn không thể bỏ qua cây xương rồng. Bạn sẽ không phải lo lắng về việc nhờ ai đó tưới cây khi bạn đang đi nghỉ hoặc đang đi công tác trong một hoặc hai tuần. Bởi vì đó là những gì nó cần để phát triển ở nơi ít loài thực vật khác có thể tồn tại, và đó là điều khiến xương rồng khác biệt với hầu hết các loài thực vật.
-Ngọc Huyền-